“Aşure ayı, fark gözetmeden kutlanan ortak bir gelenektir”

  Egeli bilim insanı Prof. Dr. Temizkan, aşure geleneğinin mana ve kıymetini anlattı

Aşure Ayı ismiyle da bilinen Muharrem ayının onuncu günü, farklı toplumlarda ve ülkelerde çeşitli formlarda kutlanıyor. Muharrem ayı ile birlikte meskenlerde kaynamaya başlayan aşure tencereleri toplumsal bağlılığı da kuvvetlendiriyor. Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Temizkan, aşure ayının kıymetine değinerek bu aya ait açıklamalarda bulundu.

Prof. Dr. Temizkan, “Bu güne özel olarak hazırlanan yiyeceğin birinci kere Hz. Nuh’un gemisinde pişirildiğine inanılmaktadır. İnanca nazaran, yanlarına aldıkları bütün yiyecekleri tükenmek üzere olan Hz. Nuh ve yakınları, kalan bütün malzemeyi büyük bir kaba koymuş ve karıştırarak pişirmiştir. Bu yemeğe, geminin Aşure Günü karaya oturması hasebiyle da ‘aşure’ ismi verilmiştir” dedi.

Türk halkının Aşure Günü’nü aşure yaparak kutlaması, Hz. Hüseyin’in ve kendisiyle birlikte olanların Muharrem ayının onuncu günü şehit edilmelerinden ötürü olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Temizkan, “ Hz. Ali ve soyuna karşı beslenen sevgi, mezhep farkı kelam konusu olmaksızın bütün Türklerde ortaktır. Hz. Hüseyin’in başına gelenler de, Türk milleti tarafından hiçbir vakit onaylanmamıştır. Burada, akıllara ‘Hz. Hüseyin ve yakınlarının şehit edilmesi niye ve nasıl kutlanır?’ biçiminde bir soru gelebilir. Fakat bu gün, tıpkı vakitte Hz. Hüseyin’in oğlu Zeynelâbidin’in Kerbela katliamından sağ olarak kurtulduğu gündür. Hz. Muhammed’in soyu kızı Fatma ve damadı Hz. Ali üzerinden devam etmiştir. Hasebiyle, soyun devamı Zeynelâbidin’in sağ kalması sayesinde mümkün olmuştur. Bu da, kutlanmaya kıymet bir hadise olarak değerlendirilmiştir” diye konuştu.

“Aşure günü oruç tutmak sünnettir”

Aşure Günü oruç tutmanın sünnet olduğunu tabir eden Prof. Dr. Temizkan, “Aşure Günü oruç tutmak, Hz. Muhammed’in tavsiyesi ve sünnetidir

Hz. Peygamber’in sıhhatinde ve vefatından sonra bu tavsiyeye uyan çok sayıda insan olmuştur. Sünnî bir karakteri olan Osmanlı sarayı, Muharrem ayının onundan sonraki Cuma günü, halka aşure ikramında bulunmuş ve bu bir gelenek haline gelmiştir. Bilhassa Alevî topluluklarda ‘Muharrem Orucu’ vardır. Muharrem ayının birinci on iki gününü, on iki imamı temsilen oruç tutarak geçirirler. On üçüncü gün, şükür kurbanı keserler. Kurbanın hisse edilmesinden sonra, tekrar on iki imamı temsil eden on iki çeşit materyal kullanarak aşure pişirirler ve ikram ederler. Aşure ayı da denilen Muharrem ayında aşure pişirip dağıtmak, Sünnî kısımlarda de bulunan bir gelenektir. Bu geleneğin hem Sünnî hem de Alevî kesitlerde bulunması, diğer bir sözle ortak olması da, vurgulanması gereken noktalardan biridir” dedi.

         Aşurenin bir öteki özelliğinin de kullanılan gereçler ortasında hayvanî bir eserin bulunmaması olduğunu belirten Prof. Dr. Temzikan, “Aşurenin Hz. Nuh vaktinden beri bilinen ve yapılan, daha çok Muharrem ayının onuncu günü meydana gelen Kerbela katliamının yıl dönümlerinde yapılan,  bu vesileyle kelam konusu katliamın anısının canlı tutulmasına katkıda bulunan, mezhep farkı olmaksızın bütün Türk halkı tarafından pişirilip ikram edilen, hiçbir hayvanî esere yer vermeyen ve bu özelliğiyle rastgele bir şiddet ögesi içermeyen klâsik bir tatlı olduğunu söylemek mümkündür” dedi.

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı