Bayanlarda adet döngüsünün ve doğurganlığın sona erdiği periyot ‘menopoz’ olarak isimlendiriliyor. Ülkemizde bayanlar çoklukla 45-49 yaşları ortasında menopoza giriyor. Acıbadem Ataşehir Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Burcu Yılmaz, ancak kimi yanılgılı alışkanlıklarımızın menopozu hızlandırdığına işaret ederek, “Menopoz önlenebilir ya da geciktirilebilir bir durum değildir. Menopoz yaşını öne çekebilen aile hikayesi, genetik etkenler, kimi cerrahi müdahaleler üzere faktörler de değiştirilemez. Fakat süreci hızlandırabilen kimi yanılgılı alışkanlıklara dikkat ederek menopoza daha erken yaşta girilmesi önlenebilmektedir. Bilhassa sigara kullanımı menopoza girme sürecini hızlandıran en kıymetli etkenlerden biridir. Yapılan araştırmalara nazaran, sigara alışkanlığı menopozu ortalama 2 yıl öne çekmektedir” diyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Burcu Yılmaz, menopoz sürecini hızlandıran yanılgılı alışkanlıkları anlattı; değerli teklifler ve ikazlarda bulundu. 

Sigara içmek

Uzun müddetli ve tertipli sigara içen her 10 bayandan 1’inin erken menopoz için risk altında olduğunu gösteren çalışmalar mevcut. Günde bir paket ve üzeri sigara içen bayanların menopoza ortalama 2 yıl evvel girdikleri belirtiliyor. Bu tesirin sigara dumanında bulunan polisiklik hidrokarbonların yarattığı doku toksisitesinden kaynaklandığı düşünülüyor. 

D vitaminini ihmal etmek

Yapılan çalışmalarda, D vitamini eksikliğinde daha az folikül, yani yumurta geliştiği gözlenmiş. D Vitamini seviyelerini karşılaştırarak yapılan bir çalışmada, D vitamini alan kümede erken yaşta menopoza girme riskinin yüzde 17 daha düşük olduğu tespit edilmiş. D vitamini ve güneş ışığından azamî seviyede faydalanabilmek için Mart-Ekim ayları ortasında, 11.00-15.00 saatleri dışında, her gün 25-30 dakika güneşlenmeniz çok değerli. Ayrıyeten her yıl kesinlikle D vitamini düzeyinize baktırıp, gerekirse destek ilaç almak için doktorunuza başvurmayı ihmal etmeyin. 

Vücut yüküne dikkat etmemek

Beden kitle indeksinin olağanın üzerinde yahut altında olması da menopozu hızlandırabilen kıymetli bir risk faktörü. Çok zayıf olmak, örneğin yağ kitle indeksinin yüzde 12’inin altında olması daha az yağ dokusu, hasebiyle daha az östrojen deposuna sahip olmak demek. Zira östrojen istikrarı periferal yağ dokuyla birebir alakalı oluyor. Olağandışı seviyede düşük yağ dokusu adetlerin kesilmesine ve her 3 bayandan 1’inin daha erken yaşta menopoza girmesine neden olabiliyor. Dr. Burcu Yılmaz, öte yandan obezitenin de menopozu hızlandıran değerli etkenler ortasında yer aldığını belirterek, “Periferik yağ dokusu arttıkça östrojen istikrarı bu sefer de terazinin öbür istikametinde olumsuz olarak etkilenerek, adet döngülerini ve yumurta kalitesini olumsuz etkilemektedir” diye konuşuyor. 

Kalsiyumdan yetersiz beslenmek

Yapılan çalışmalarda kalsiyumdan güçlü beslenen bayanlarda erken menopoz yüzde 13 oranında daha az gözlenmiş. Dr. Burcu Yılmaz, menopozun daha erken yaşta gelişme riskine karşı kalsiyumdan güçlü beslenmeye değer verilmesi gerektiğini hatırlatarak, “Beslenme listesine kalsiyumdan varlıklı besinler eklemek kemik sıhhatinin yanı sıra yumurtalık işlevleri açısından da değer taşımaktadır. En değerli kalsiyum kaynakları süt ve süt eserleridir. Bunun dışında pekmez, susam, kuru baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler, kuru meyveler, fındık ile fıstık da kalsiyumdan güçlü besinlerdir ” diyor. 

Hareketsiz bir hayat sürmek

Hareketsiz bir hayat şekli toksinlerin bedende birikmesine neden oluyor. Bunun tersine tertipli yapılan idman sayesinde kalp suratının artması oksijenli kanın bedene daha fazla pompalanmasını sağlıyor. Sirkülasyondaki bu artış toksinlerin bedenden atılmasına yardımcı oluyor. Ayrıyeten antrenman beden ısısını artırarak toksinlerin atılmasında rol oynayan ter bezlerini tetikliyor. Sistemli idman menopozal geçiş devri ve semptomları da hafiflettiği için epeyce kıymetli. Haftada en az 3 gün tertipli olarak idman yapmayı alışkanlık edinin. 

Sağlıksız beslenmek

İşlenmiş besinler, rafine karbonhidrat ve kolay şekerler kan şekerinde ani iniş ve çıkışlara sebep oluyorlar. Bunun sonucunda hormon regülasyonunu bozarak potansiyel olarak erken menopoza yol açabiliyorlar. Birebir formda doymuş ve trans yağlar da hormon regülasyonunu bozabiliyor. Bu mevzuda delile dayalı çalışmalar devam ediyor. 

Kronik gerilime maruz kalmak 

Kronik gerilime maruz kalmak, uzun süren yüksek kortizol düzeyleri maruziyeti manasına geliyor. Bu durum da bedendeki hormon istikrarını, bilhassa östrojen ve yumurtlama tertibini, hasebiyle adet nizamını etkileyebiliyor. 

Bu belirtilerde kesinlikle tabibe başvurun! 

Özellikle adet döngüsündeki değişiklikler, örneğin kanamanın yoğunluğundaki ya da sıklığındaki ani değişimler menopoza işaret edebiliyor.  Adet döngüsü olağanda 28 günde gerçekleşiyor. Adet döngüsünün sıklaşarak 22 güne kadar düşmesi, yumurtalık rezervindeki azalmanın birinci sinyali olabiliyor. Dr. Burcu Yılmaz, adet döngüsünde yaşanan değişimlerde kesinlikle tabibe başvurulması gerektiği ihtarında bulunarak, “Hekiminiz sizi klinik ve ultrasonografik olarak kıymetlendirecek, tanıyı gerekirse laboratuvar bulgularıyla destekleyecektir. Yumurtalık rezervindeki azalmanın tespiti durumunda öncelikle yumurta dondurma ve yardımcı üreme yolları üzere hami doğurganlık tedbirleriyle ilgili sizi bilgilendirecektir” diyor. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı